Elektroodpady, ekoprojekt, etykiety, czyli GOZ w AGD – podsumowanie spotkania
12 grudnia w Warszawskim Pawilonie Architektury ZODIAK,odbył się kolejny warsztat z zakresu Gospodarki Obiegu Zamkniętego, cyklu spotkań organizowanych przez Centru UNEP/ UNEP GRID Warszawa (Przybornik Menadżera). Partnerem wydarzenia było ElektroEko S.A, APPLiA Polska oraz ZIPSEE Cyfrowa Polska. Gospodarzem spotkania było Miasto Stołeczne Warszawa.
Role producentów
O wpływie regulacji na funkcjonowanie branży AGD w Polsce – jednego z ważniejszych sektorów gospodarki naszego kraju, zatrudniającego bezpośrednio i pośrednio 100 tysięcy osób oraz odpowiedzialnego za 33% produkcji dużego sprzętu AGD w Unii Europejskiej – mówił jej przedstawiciel, Radosław Maj z APPLiA Polska.
Maj przypomniał uczestnikom Przybornika Menedżera, że gospodarstwa domowe odpowiadają za 21% zużycia energii w Polsce (jedynym sektorem, którego udział jest większy, to przemysł i budownictwo – 39%), z czego za 38% tego udziału odpowiadać ma duże AGD, małe zaś za kolejne 10%.
Ekspert zauważył, że branża już dziś w praktyce realizować ma zasady gospodarki o obiegu zamkniętym – w naszym kraju co roku zbieranych jest 200 tysięcy ton zużytego sprzętu, z którego udaje się odzyskać 160 tysięcy ton surowców.
Jednym z największych, wskazanych przez niego wyzwań w komunikacji z konsumentami jest planowana na rok 2021 zamiana etykiet efektywności energetycznej kupowanego przez nie sprzętu.
Wiązać się ona będzie z przeskalowaniem produktów z dotychczasowej skali A+++ do D na A-G – najbardziej dziś efektywne energetycznie urządzenia wylądują na poziomie C lub D, co długofalowo stymulować może poprawianie osiągów, na krótszą metę wymagać jednak będzie uświadamiania konsumentów w zakresie dostępnych na rynku w danym momencie opcji.
Jak zauważył Maj istotnym wyzwaniem będą również rosnące oczekiwania regulatora, dotyczące poziomów zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, mające już w roku 2021 sięgnąć 65%.
O skali wyzwań, związanych z dotychczasowym, linearnym modelem gospodarki, opierającym się na zasadzie „weź-zrób-wyrzuć” na przykładzie globalnych elektroodpadów mówił specjalista ds. zrównoważonego rozwoju Centrum UNEP/GRID-Warszawa, Bartłomiej Kozek.
Swoją prezentację oparł na wydanym w tym roku przez Światowe Forum Ekonomiczne (WEF) raporcie „A New Circular Vision for Electronics. Time for a Global Reboot”, stworzonym na potrzeby powstałej pod egidą United Nations E-waste Coalition.
O regulacyjnych aspektach ekoprojektowania i projektowania w duchu Circular Economy w trakcie swojej prezentacji mówił Łukasz Sosnowski, ekspert i założyciel serwisu GOZ World.
Przypomniał, że wprowadzanie do tej pory na szczeblu unijnym przepisy, dotyczące efektywności używanych przez nas sprzętów, wygenerowały realne korzyści dla środowiska – a także, poprzez np. promowanie efektywności energetycznej, również naszych portfeli.
Nowe, ogłoszone w tym roku pomysły Brukseli skupiają się na dwóch kwestiach – zagwarantowania konsumentom dostępności do części zamiennych (określanej potocznie, co budzi kontrowersje w środowisku producentów, jako „prawo do naprawy) oraz wymagania dotyczące efektywności energetycznej i surowcowej.
Istotnym aspektem funkcjonowania polskiego rynku sprzętu elektrycznego i elektronicznego ma w najbliższych latach być przygotowana przez rząd Mapa Drogowa GOZ.
Wśród jej zapisów znalazł się m.in. przegląd przepisów prawnych, gwarantujący dostosowanie ich do wymagań prawa UE oraz stymulowanie transformacji w kierunku GOZ (w tym zaproponowanie zmian w prawie zamówień publicznych) czy opracowanie materiałów informacyjno-edukacyjnych o oddziaływaniu produktów na środowisko.
W trakcie swojej prezentacji Sosnowski prezentował szczegóły unijnych regulacji, które przynieść mają m.in. 16 milionów metrów sześciennych wody zaoszczędzonych do roku 2030 dzięki nowym wymogom wobec zmywarek i kolejne 711 milionów dzięki działaniom, nakierowanym na zwiększenie efektywności pralek i pralkosuszarek.
Rola konsumentów
Wobec tak zmieniającej się sytuacji na rynku kwestie edukacji konsumentów w zakresie obchodzenia się ze sprzętem oraz elektrośmieciami – niezależnie od ich wieku czy miejsca zamieszkania – zaczną odgrywać coraz bardziej istotną rolę.
Reprezentująca ElektroEko Anna Podsiadło prezentowała najważniejsze wnioski z badania konsumentów, przeprowadzonego na zlecenie organizacji przez firmę GfK, a także projekty, takie jak nakierowane na uświadamianie dzieci „Moje miasto bez elektrośmieci” czy organizowany we współpracy z Centrum UNEP/GRID-Warszawa Międzynarodowy Dzień Bez Elektrośmieci.
Jedynie około 40% ankietowanych deklaruje, że wie trochę lub sporo na temat elektroodpadów. Co więcej – co piąty z nich pozbyć się miał zużytego sprzętu w sposób nielegalny, np. wrzucając go do altanki śmietnikowej.
Dane te pokazują, że biznes i jego otoczenie społeczne czeka jeszcze wiele pracy, jeśli chodzi o zwiększanie świadomości konsumentów.
Prezentowane przez Podsiadło badania Consumer Life Europe dają jednak pewną nadzieję – wskazują one, że w latach 2014-2019 świadomość potrzeby ochrony środowiska wzrosła wśród europejskich konsumentów z poziomu 31 do 37%.
Choć w Polsce świadomość ta wciąż jest niestety niższa niż europejska średnia, to również i w naszym kraju doszło do jej wzrostu (z 19 do 28%), pociągającego za sobą zmniejszenie różnicy w tym zakresie z 12 do 9 punktów procentowych.
Partnerami drugiego „Przybornika Menedżera” było ElektroEko, APPLiA Polska oraz ZIPSEE Cyfrowa Polska. Gospodarzem spotkania było Miasto Stołeczne Warszawa.