28 stycznia rozpoczęły się międzyinstytucjonalne negocjacje dotyczące dyrektywy w sprawie oświadczeń środowiskowych (tzw. Green Claims Directive). APPLiA jest zdecydowanym zwolennikiem ogólnego celu dyrektywy, jakim jest przeciwdziałanie greenwashingowi oraz ochrona konsumentów i środowiska. Jej skuteczne wdrożenie wiązać się musi jednak z uproszczeniem procedur i zmniejszeniem obciążeń regulacyjnych dla przedsiębiorstw.

Dyrektor Generalny APPLiA Paolo Falcioni stwierdził:

Dyrektywa w sprawie oświadczeń środowiskowych stoi w kontrze do zapowiedzianych przez Ursulę von der Leyen uproszczeń legislacyjnych. W obecnym kształcie nakłada ona bowiem na przedsiębiorstwa długotrwałe obowiązki sprawozdawcze, które hamują innowacje i hamują Unię Europejską w globalnym wyścigu technologicznym. UE musi głośno zasygnalizować, że poważnie myśli o ograniczeniu zbędnej biurokracji.

Dobrowolne oświadczenia środowiskowe mają kluczowe znaczenie dla promowania zrównoważonego rozwoju. Pomagają one firmom podkreślać korzyści dla środowiska, napędzają innowacje i wyróżniają produkty, tworząc konkurencyjny rynek dla zrównoważonych towarów. Przynosi to korzyści zarówno dla środowiska, jak i dla konsumentów, którzy uzyskują dostęp do lepszych, bardziej zrównoważonych produktów. Proponowane procedury mogą być jednak niepraktyczne, kosztowne i czasochłonne dla firm, komplikując wprowadzanie produktów na rynek bez oferowania konsumentom wyraźnej wartości. Celem dyrektywy powinno być zachęcanie do innowacji i przejrzystości w zakresie zrównoważonego rozwoju przy zachowaniu wyważonego podejścia, zapewniającego weryfikację oświadczeń bez hamowania postępu lub zniechęcania do ich zgłaszania.

W niniejszym wpisie przedstawiamy zalecenia, których wdrożenie sprawi, że dyrektywa w sprawie oświadczeń środowiskowych realnie wpłynie na zwiększenie wyboru konsumentów i wsparcie innowacji.

  • Poparcie uproszczonej procedury zaproponowanej przez Radę Unii Europejskiej: Projekt Komisji Europejskiej zakłada długotrwały proces testowania przez zewnętrznych weryfikatorów dla wszystkich oświadczeń, który musi zostać zakończony przed jakimkolwiek użyciem produktu. Rozwiązanie to zmusza firmy do polegania na zewnętrznych, często komercyjnych weryfikatorach, pozbawiając je tym samym kontroli nad terminami certyfikacji. Ponadto obowiązkowa weryfikacja przez strony trzecie stwarza niepotrzebne obciążenia biurokratyczne. Uproszczona procedura, sugerowana zarówno przez Radę, jak i Parlament Europejski, ma kluczowe znaczenie dla zminimalizowania obciążeń administracyjnych, zwłaszcza w przypadku mniej złożonych oświadczeń. Propozycji Rady powinno poświęcić się szczególną uwagę również ze względu na jej jasność i szybką procedurę wdrożenia, które zapewniają skuteczne informowanie przedsiębiorstw o ich wysiłkach na rzecz ochrony środowiska.
  • Doprecyzowanie „wyraźnych oświadczeń środowiskowych” poprzez wyłączenie z ich zakresu trudnych do monitorowania oświadczeń ustnych: Jako „wyraźne oświadczenia środowiskowe” Rada definiuje zarówno oświadczenia pisemne, jak i ustne, w tym przekazane za pośrednictwem mediów audiowizualnych. Objęcie zapisami dyrektywy wszystkich oświadczeń ustnych jest problematyczne, ponieważ organom rynkowym trudno byłoby je monitorować.
  • Wdrożenie spójnych wymogów dla całej UE: Projekt Komisji oraz stanowiska Parlamentu i Rady ustanawiają jedynie minimalne wymogi, co jest sprzeczne z celem zapewnienia jednolitości w całej UE. Aby zapewnić, że rynek wewnętrzny będzie funkcjonować dobrze i sprawiedliwie, przepisy powinny być konsekwentnie stosowane. Założenia te powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w opracowywaniu, wdrażaniu i egzekwowaniu dyrektywy na poziomie krajowym. Ponadto wdrożona powinna być zasada wzajemnego uznawania, w myśl której oświadczenie uznane w jednym państwie członkowskim powinno być automatycznie akceptowane we wszystkich państwach UE.
  • Zapewnienie odpowiedniego okresu przejściowego: Zgadzamy się z proponowanym przez Radę 36-miesięcznym całościowym okresem transpozycji. Zalecamy jednak skrócenie okresu transpozycji do prawa krajowego do 18 miesięcy (zamiast 24). Ponadto sugerujemy wydłużenie okresu przejściowego dla firm na dostosowanie się do przepisów o kolejne 18 miesięcy (zamiast 12).

Chociaż dostarczanie konsumentom wiarygodnych informacji pozostaje kluczowe, nowe przepisy nie powinny zniechęcać firm do składania wartościowych oświadczeń, które zachęcają konsumentów do wyboru. Dodatkowe obciążenie związane z kolejnymi obowiązkami sprawozdawczymi i kosztami weryfikacji oświadczeń środowiskowych mogłyby skłonić firmy do powstrzymania się od ich składania, ostatecznie ograniczając informacje dostępne dla konsumentów. Ucierpiałaby na tym również innowacyjność, ponieważ firmy miałyby mniejszą motywację do inwestowania w rozwój zrównoważonych produktów.