W środę 22 marca Komisja UE przedstawiła długo oczekiwany projekt dyrektywy w sprawie zasad promocji naprawy towarów, nazwany potocznie „Prawem do naprawy” (ang. „Right to repair”). Nowe unijne regulację są brakującym elementem układanki ramach prawnych dla konsumentów i producentów w zakresie tzw. Zielonego Ładu.
Według badania Eurobarometru 77% konsumentów w UE wolałoby naprawić swoje produkty niż kupić nowe. Promowanie napraw umożliwia wydłużenie okresu użytkowania produktów, co pozostaje w pełnej spójności z europejskimi celami zrównoważonego rozwoju, z korzyścią zarówno dla środowiska, jak i portfela konsumenta.
– W branży AGD naprawa to już dziś rzeczywistość. Według danych zebranych od członków APPLiA, „81% wniosków skierowanych do producentów o naprawę produktu skutkowało faktyczną naprawą w 2016 r., a liczba ta wzrosła do 91% w 2018 r.”, wyjaśnia Wojciech Konecki, Prezes APPLIA Polska, związek producentów AGD.
Uczynienie naprawy podstawowym środkiem w usuwaniu tzw. wad towaru przyczyni się do ograniczenia ilości wytwarzanych elektroodpadów i stworzy nowe miejsca pracy w UE w sektorze napraw. Często w przeszłości oferowano rozwiązania zastępcze bez uprzedniej naprawy.
– Proponowane przez UE prawo do naprawy stanowi krok we właściwym kierunku dzięki jasnej hierarchii środków postępowania z wadą towaru. Zgodnie z propozycją Komisji „naprawa powinna być promowana zawsze, gdy jest to ekonomicznie opłacalne” — dodaje Wojciech Konecki.
Gdy naprawa nie jest optymalnym rozwiązaniem, należy rozważyć wymianę wadliwego produktu na odnowiony. Renowacja (ang. refurbishment) to nabierający na znaczeniu model biznesowy, który ma wiele zalet w zakresie zrównoważonego rozwoju. Chociaż zgodnie z obowiązującymi przepisami konsumenckimi nie jest to jako taki środek zaradczy, to jednak „wymiana produktów na odnowione powinna być promowanym rozwiązaniem pomiędzy naprawą a wymianą na nowy towar. Byłoby to nie tylko zgodne ze zrównoważoną konsumpcją towarów, ale także znacząco przyczyniłoby się do przejścia w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego, utrzymującej pod kontrolą rosnące ilości elektroodpadów i wielkość cennych zasobów w obiegu.
– Dla nas jako producentów ważniejsze jednak od prawa do naprawy jest to, aby urządzenia naprawiać dobrze oraz były bezpieczne dla użytkownika. Do tego niezbędni są profesjonalni technicy napraw, a o tych coraz trudniej. Musimy pracować nad tym, aby w przyszłości w ogóle miał kto naprawiać urządzenia. W ramach APPLIA producenci AGD od kilku lat realizują projekt „Zostań Technikiem AGD”, który ma zachęcić młodzież do podejmowania pracy w tym zawodzie. Stworzone zostały kompleksowe narzędzia szkoleniowe, które pilotażowo wdrażamy w kilku szkołach technicznych w Polsce jako specjalizację z zawodzie mechatronik – mówi Radosław Maj, Projekt Manager w APPLIA Polska.
W czasach, gdy rośnie liczba wniosków o samodzielną naprawę, zachowanie bezpieczeństwa domu i ludzi w nim mieszkających pozostaje kluczowym priorytetem dla branży. Nie wszystkie naprawy mogą być przeprowadzane bezpiecznie i skutecznie przez samych konsumentów, ponieważ mogą one naruszyć integralność lub funkcjonalność urządzenia. Szczególnie w przypadku bardzo złożonych urządzeń umiejętności zawodowe i związane z nimi ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej są kluczowe, aby upewnić się, że konsument nie zostanie pozbawiony jakichkolwiek praw w przypadku nieudanej naprawy. Konsumenci mają nie tylko prawo do naprawy, ale przede wszystkim prawo do profesjonalnej naprawy swoich produktów. Jeśli urządzenie nie zostanie odpowiednio naprawione, bezpieczeństwo w domu może być zagrożone.
Nowością w stosunku do przepisów jest obowiązek zapewnienia naprawy po wygaśnięciu obowiązującej gwarancji prawnej. Prawo do naprawy jest kamieniem węgielnym unijnego planu osiągnięcia gospodarki o obiegu zamkniętym do 2050 r. w ramach Europejskiego Zielonego Ładu.