W Parlamencie Europejskim trwają końcowe etapy negocjacji rozporządzenia dla opakowań i odpadów opakowaniowych (Packaging and Packaging Waste Regulation – PPWR). Kluczowy dla naszego przemysłu zapis wprowadzenia obowiązkowego opakowania wielokrotnego użytku dla dużego AGD nie został jednak zderzony z rzeczywistością, a dokładniej – z jego kosztami dla środowiska oraz konsumentów. Według APPLiA, wprowadzenie zapisów w życie doprowadzi do wzrostu zużycia surowców i emisji CO2. Już za dwa tygodnie, 20 listopada odbędzie się plenarne głosowanie Parlamentu UE w tej sprawie.
Komisja Europejska przedstawiła swoją propozycję dotyczącą opakowań w listopadzie 2022 r. Zakładała ona ograniczenie niepotrzebnych opakowań oraz promowanie ponownego użycia i recyklingu. Zgodnie z projektem ustawy, do 2030 r. 10% wszystkich towarów przesyłanych na terenie UE musiałoby być transportowanych w opakowaniach wielokrotnego użytku, przy czym w przypadku dużych urządzeń AGD mówi się wręcz o osiągnięciu pułapu 90%.
Każde opakowanie dużych urządzeń AGD ma jedno zadanie: ochronę produktu przed uszkodzeniami fizycznymi oraz wilgocią w magazynach i podczas transportu, zapewniając tym samym odpowiednie funkcjonowanie urządzenia w gospodarstwach domowych. Opakowania wielokrotnego użytku wskazane zostały jako rozwiązanie minimalizujące ilość odpadów. Ich wprowadzenie wiązałoby się z systemowymi zmianami dla producenta, sprzedawcy detalicznego i konsumenta, wymagającymi opracowania nowych zasad logistyki zwrotnej, projektów produktów, inwestycji w dotychczas nieistniejące etapy produkcji, czy wręcz kompletne linie produkcyjne. Dlatego też zrozumienie kosztów finansowych i środowiskowych wprowadzenia PPWR ma kluczowe znaczenie.
1. Zrównoważony charakter opakowań wielokrotnego użytku musi zostać sprawdzony w codziennych sytuacjach, aby ocenić stosunek kosztów do korzyści.
Podczas posiedzenia Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) Parlamentu Europejskiego w lipcu ubiegłego roku uznano, że wykorzystanie opakowań wielokrotnego użytku powinno być brane pod uwagę jedynie wtedy, gdy jest ono korzystne dla środowiska. Jedynie poprzez testowanie materiałów wielokrotnego użytku w codziennych sytuacjach możemy określić ich wpływ na ekosystemy. Do momentu pisania tego tekstu nie przeprowadzono jednak oceny potencjalnych kosztów i korzyści.
2. Wprowadzenie opakowań wielokrotnego użytku wymagałoby ustandaryzowania ich wyboru, co w najlepszym razie doprowadzi do nadmiernego zużycia materiałów.
Artykuły gospodarstwa domowego różnią się między sobą znacząco kształtem i rozmiarem. Z tego powodu to samo opakowanie może być użyte ponownie tylko dla tego samego produktu danego modelu danej marki. Niech za przykład niech posłuży nam lodówka. Ten sam model urządzenia ze zintegrowanym uchwytem zajmie mniej miejsca niż urządzenie z uchwytem zewnętrznym. Czynniki te brane są pod uwagę przy projekcie opakowania, które ma zapewnić bezpieczny transport. Ponieważ opakowania wielokrotnego użytku musiałyby być ustandaryzowane, nadmierne zużycie materiałów wiązałoby się z dodatkowymi kosztami i zwiększoną emisją CO2 z powodu nieefektywności załadunku i transportu.
3. W sektorze AGD opakowania transportowe i sprzedażowe, które trafiają do konsumenta są takie same.
Artykuły gospodarstwa domowego, poczynając od linii produkcyjnej i kończąc w domu klienta, pozostają w tym samym opakowaniu. Ze względu na rozmiar i wagę urządzeń, opakowania są specjalnie projektowane tak, by chronić sprzęt przed niekorzystnymi warunkami mechanicznymi i klimatycznymi, które mogą wystąpić podczas transportu i przechowywania. Pudełka transportowe i sprzedażowe służą w sektorze AGD temu samemu celowi. Z tego powodu w proponowanych przepisach termin opakowania transportowego powinien zostać zastąpiony terminem „opakowania zaprojektowanego w celu ułatwienia obsługi i transportu więcej niż jednej jednostki sprzedażowej”.
4. Opakowanie jest istotną częścią projektu produktu
Inżynierowie i projektanci urządzeń AGD współpracują ze sobą by zapewnić, że opakowanie nie tylko chroni produkt podczas transportu, ale także spełnia cele zrównoważonego rozwoju, przyczynia się do zmniejszenia odpadów i jest zgodne z obowiązującymi przepisami. Rozmiar, kształt i struktura opakowania są zoptymalizowane w celu zapewnienia wydajnej logistyki i przechowywania, przy jednoczesnym zminimalizowaniu zużycia materiałów. Oprócz względów środowiskowych, każda dodatkowa warstwa pudełka to dodatkowy koszt dla producentów. Z tego powodu sensowność ich użycia jest za każdym razem starannie oceniana.
5. Opakowania są poddawane szczegółowym testom w celu odtworzenia warunków mechanicznych i klimatycznych, z jakimi produkty mogą się zetknąć podczas transportu.
Wśród przeprowadzanych działań znajdują się m.in. testy zgniatania na wszystkich krawędziach, testy upadku z różnych wysokości, testy transportowe, testy składowania, kompresji, wibracji i wilgotności. Pozwalają one ekspertom określić odpowiednie poziomy ochrony i ocenić ilość materiałów opakowaniowych potrzebnych do ochrony produktu na podstawie wyników testów. Proponowane przez Unię Europejską opakowania wielokrotnego użytku mają stać się środkiem do zminimalizowania ilości odpadów. Należy zaznaczyć jednak, że rozwiązania efektywnie wykorzystujące zasoby, sprawdzone w rzeczywistych warunkach, są już stosowane w sektorze AGD.
6. Opakowania wielokrotnego użytku mogą doprowadzić do zwiększenia emisji CO2 od 10% do aż 40%.
Wdrożenie rozwiązań dotyczących wielokrotnego użytku opakowań wiązałoby się z koniecznością zbierania i zwracania pudełek po każdej rotacji, co doprowadziłoby do zwiększenia emisji dwutlenku węgla. Opakowanie pralki wysłanej z fabryki w Niemczech do sprzedawcy detalicznego lub konsumenta na Malcie musiałoby zostać zebrane i odesłane do Niemiec, generując przy tym CO2. Według badania przeprowadzonego przez McKinsey, emisja dwutlenku węgla mogłaby wzrosnąć od 10% do aż 40%, przekraczając przy tym poziomy emisji generowane przez opakowania jednorazowe
7. Opakowania wielokrotnego użytku mogą doprowadzić do zwiększonego zużycia zasobów.
Po otworzeniu opakowania przez konsumenta musi ono zostać zebrane, przebadane, oczyszczone i naprawione zanim zostanie wysłane z powrotem do centrum produkcyjnego z celem ponownego użycia. Przyczynia się to do zwiększonego zużycia zasobów, w tym wody oraz energii.
8. Nie wszystkie części w opakowaniach wielokrotnego użytku mogą być ponownie wykorzystane.
Niektóre części opakowań mogą ulec uszkodzeniu podczas rozpakowywania i nie nadawać się do dalszego użytku. Należą do nich np. taśmy i paski, które zazwyczaj są zdrapywane z pudełka i ich ponowne wykorzystanie jest technicznie niemożliwe.
Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI) Parlamentu Europejskiego ma przeprowadzić głosowanie 24 października. Z kolei w dniu 20 listopada odbędzie się głosowanie plenarne. Nowy projekt rozporządzenia ma szansę stać się europejską odpowiedzią na globalny problem poprzez promowanie zharmonizowanego rynku wewnętrznego przy jednoczesnym rozpoznaniu wyzwań i ograniczeń, którym należy sprostać by zapewnić sukces przedsięwzięcia.
