Unijna polityka dotycząca ekoprojektu i etykietowania energetycznego zmniejszyła roczne wydatki konsumentów w Unii Europejskiej o prawie 90 mld euro w 2022 r.  Szacuje się, że w 2030 r. oszczędności te mogą wzrosnąć do 150 mld euro rocznie.

Baza EPREL to europejski rejestr produktów do celów etykietowania energetycznego, w którym możemy znaleźć informacje o parametrach zużycia energii i zasobów przez ponad 1,5 mln modeli urządzeń.

2 kwietnia Komisja Europejska wprowadziła nowe elementy, których zadaniem jest dalsze wspieranie efektywności energetycznej i ekoprojektu szeroko rozumianego AGD na rynku Unii Europejskiej. Po pierwsze, uruchomiono nowy portal internetowy, mający na celu upowszechnienie informacji o efektywności energetycznej produktów z etykietami energetycznymi. Po drugie, przyjęto nowe przepisy mające zagwarantować lepszą jakość dostępnych w Internecie informacji o produktach posiadających wspomniane oznaczenie.

Kadri Simson, Komisarz UE ds. energii, powiedziała:

30 lat po narodzinach pierwszej unijnej etykiety energetycznej, polityka UE w zakresie ekoprojektu i etykiet energetycznych pozostaje tak samo ważna dla obywateli Unii Europejskiej, naszego systemu energetycznego, unijnej konkurencyjności i środowiska. Promując rozwój i wprowadzanie na rynek energooszczędnych, trwalszych i nadających się do naprawy produktów, polityka ta pomaga konsumentom zaoszczędzić pieniądze, jednocześnie zmniejszając koszty ponoszone przez producentów, co jest prawdziwą korzyścią dla Europy.

Monique Goyens, dyrektor generalna Europejskiej Organizacji Konsumenckiej (BEUC) stwierdziła:

Konsumenci chcą uzyskać uczciwą ofertę zarówno dla siebie, jak i dla planety, oszczędzając energię i korzystając z urządzeń tak długo, jak to możliwe. Jednak w praktyce często okazuje się to skomplikowane. Jak pokazaliśmy w zeszłym roku, dzięki ekoprojektowi i etykietom energetycznym europejskie gospodarstwa domowe mogą zaoszczędzić do 1 800 euro rocznie na rachunkach za energię. Wierzymy, że nowy portal Komisji pomoże konsumentom dowiedzieć się, jak energooszczędne są urządzenia dostępne na rynku. Wartość bazy danych leży w jej wiarygodności, dlatego z zadowoleniem przyjmujemy środki Komisji, które zachęcają producentów do zachowania przejrzystości.

Paolo Falcioni, dyrektor generalny Home Appliances Europe (APPLIA) dodał:

Etykiety energetyczne UE i ekoprojekt napędzały innowacje w całej branży, wspierając konkurencję między firmami w celu opracowania najnowocześniejszych technologii, które oferowały konsumentom dodatkowe funkcje i korzyści. Środki te pozwalają producentom uzyskać przewagę konkurencyjną poprzez inwestowanie w badania i rozwój oraz różnicowanie swoich produktów. Dzisiejsze uruchomienie nowego portalu internetowego poświęconego produktom energooszczędnym pomoże sektorowi w przestrzeganiu przepisów i usprawni wymianę informacji między zainteresowanymi stronami.

Nowy portal internetowy poświęcony energooszczędnym produktom ułatwi obywatelom Unii Europejskiej znalezienie informacji na temat efektywności energetycznej AGD oraz zasad ekoprojektu i etykietowania energetycznego obowiązujących w UE. Portal dostarcza również producentom, importerom i sprzedawcom detalicznym ukierunkowane informacje pomagające we wdrażaniu przepisów, w tym te dotyczące rejestracji wszystkich produktów z etykietą energetyczną w europejskim rejestrze produktów na potrzeby etykietowania energetycznego (EPREL). Ta unijna baza danych została udostępniona konsumentom w 2022 r. i umożliwia im wyszukiwanie wśród ponad 1,5 miliona produktów z etykietą energetyczną na rynku UE.

Nowe przepisy wykonawcze dotyczące EPREL (EU/2024/994) mają na celu zagwarantowanie jakości, wiarygodności i użyteczności informacji dostarczanych konsumentom i organom publicznym poprzez bazę danych, w której wszystkie produkty opatrzone etykietą energetyczną muszą być zarejestrowane przez dostawców w momencie wprowadzania ich na rynek UE. Na mocy wspomnianego dokumentu dostawcy zobowiązani będą do potwierdzenia swojej tożsamości i siedziby w Unii Europejskiej za pomocą unijnych usług identyfikacji elektronicznej i zaufania (eIDAS) celem zagwarantowania legalności i identyfikowalności informacji przekazywanych konsumentom. EPREL jest jedną z pierwszych dużych unijnych baz danych wdrażających eIDAS na dużą skalę w celu przeprowadzania bezpiecznych i płynnych interakcji. Nowe przepisy pomogą również zapewnić sprzedawcom detalicznym, że produkty z etykietą energetyczną, które sprzedają online lub w sklepach, są prawidłowo rejestrowane i etykietowane z korzyścią dla konsumentów.

Tło historyczne

Począwszy od 1994 r., wiele energochłonnych urządzeń gospodarstwa domowego, takich jak lodówki, pralki i zmywarki, podlega wymogom etykietowania energetycznego Unii Europejskiej. 30 lat później kolorowa etykieta energetyczna oznaczona literami od A do G staje się jednym z najbardziej rozpoznawalnych unijnych symboli: badania wykazały, że ponad 90% obywateli UE widziało ten symbol, a 4 na 5 ankietowanych stwierdziło, że miał on wpływ na zakup przez nich urządzeń.

Aby ułatwić nadzór rynku przez organy państw oraz umożliwić konsumentom i nabywcom publicznym łatwą identyfikację energooszczędnych modeli na rynku unijnym, od 2019 r. dostawcy produktów z etykietami energetycznymi są zobowiązani do rejestrowania swoich modeli w bazie EPREL. W 2022 r. Komisja uruchomiła internetowy interfejs EPREL z możliwością wyszukiwania, w którym konsumenci mogą znaleźć szczegółowe informacje na temat poszczególnych modeli produktów z etykietą energetyczną. Baza ta jest coraz częściej wykorzystywana przez sprzedawców internetowych i platformy takie jak Google czy Amazon, aby wyświetlać użytkownikom obowiązujące etykiety unijne. Baza danych EPREL zawiera ponad 1,5 miliona modeli urządzeń zarejestrowanych przez tysiące operatorów (producentów, importerów lub autoryzowanych przedstawicieli), a jej publiczny interfejs wyszukiwania ma około 1 miliona odsłon miesięcznie.

Ekoprojektowanie i etykietowanie energetyczne produktów związanych z energią przynoszą wiele namacalnych korzyści konsumentom i firmom w Unii Europejskiej. Oto 3 przykłady:

  • Chłodziarki i zamrażarki przeznaczone dla gospodarstw domowych były pierwszymi grupami produktów, dla których w 1994 r. przyjęto obowiązkowe etykiety energetyczne. Od tego czasu oznaczenia te były kilkukrotnie aktualizowane; ich najnowsza odsłona obowiązuje od 1 marca 2024 r. Etykiety pomogły ograniczyć średnie roczne zużycie energii o ponad 60%, a także zmniejszyć wydatki konsumentów szacowane na 16 mld euro rocznie w 2030 r.
  • Unijne przepisy dotyczące zużycia energii przez elektryczne i elektroniczne urządzenia gospodarstwa domowego i urządzenia biurowe w trybie czuwania i wyłączenia obowiązuję od 2008 r. i od tego czasu były kilkakrotnie zmieniane. Szacuje się, że w 2020 r. pozwoliły one na zaoszczędzenie około 29 TWh rocznie. Uwzględniając najnowsze zmiany przyjęte w 2023 r. oczekuje się, że oczne oszczędności wynikające z ograniczenia marnotrawstwa energii wzrosną do około 36 TWh rocznie do 2030 r., co przekłada się na 7,9 mld euro zaoszczędzonych rocznie przez konsumentów.
  • Szacuje się, że nowe przepisy dotyczące telefonów i tabletów (przyjęte w 2023 r. i obowiązujące od połowy 2025 r.) doprowadzą do zaoszczędzenia przez użytkowników tych urządzeń około 20 mld euro w 2030 r. Stanie się to możliwe dzięki lepszej trwałości i łatwiejszej naprawie sprzętu oraz jego dłuższej żywotności.